Służebność drogi koniecznej

Przeprowadzenie drogi koniecznej nastąpi z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości niemającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Jeżeli potrzeba ustanowienia drogi jest następstwem sprzedaży gruntu lub innej czynności prawnej,   a między interesowanymi nie dojdzie do porozumienia, sąd zarządzi, o ile to jest możliwe, przeprowadzenie drogi przez grunty, które były przedmiotem tej czynności prawnej.

Przeprowadzenie drogi koniecznej powinno uwzględniać interes społeczno-gospodarczy.

Służebność gruntowa drogi koniecznej może zostać ustanowiona w umowie, w orzeczeniu sądowym. Nie jest też wykluczone ustanowienie jej w drodze decyzji administracyjnej. Służebność gruntowa może być nabyta także przez zasiedzenie, jednak zgodnie z art. 292 KC, tylko w wypadku, gdy polega ona na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się tu odpowiednio.

Ustanowienia służebności gruntowej drogi koniecznej mogą żądać: właściciel pozbawiony dostępu do drogi publicznej nieruchomości gruntowej lub budynkowej, wszyscy współwłaściciele takiej nieruchomości lub jeden ze współwłaścicieli, jeżeli pozostali współwłaściciele dysponujący większością udziałów nie sprzeciwili się temu (por. art. 201 KC); użytkownik wieczysty, rolnicza spółdzielnia produkcyjna – bez względu na to czy służy jej prawo własności (art. 286 KC); prokurator (art. 55–60 KPC).

Służebność drogi koniecznej ustanawiana jest za wynagrodzeniem właściciela nieruchomości obciążonej, także wówczas gdyby nie poniósł on żadnej szkody związanej z ustanowieniem służebności.

Służebność gruntowa wygaśnie ex lege jeżeli będzie niewykonywana przez lat dziesięć (art. 293 § 1 KC). Po tym okresie orzeczenie sądu stwierdzające wygaśnięcie służebności będzie miało charakter wyłącznie deklaratoryjny.

Sądem właściwym do złożenie wniosku o ustanowienie służebności drogi koniecznej jest Sąd Rejonowy właściwy dla miejsca położenia nieruchomości.

Przy składaniu wniosku należy uiścić opłatę sądową w wysokości 200 złotych (art. 39 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – tekst jednolity: Dz. U. z 2010 roku Nr 90, poz.594 z późn. zm.)

W przedmiotowym wniosku trzeba wskazać jako uczestnika postępowania właściciela nieruchomości, przez którą ma przebiegać droga konieczna. Do wniosku należy dołączyć odpis z księgi wieczystej (albo zaświadczenie o stanie prawnym, jaki wynika ze zbioru dokumentów) nieruchomości należącej do wnioskodawcy (art. 607 kpc).