Zaprzeczenie ojcostwa

Zgodnie z art. 62 § 1 kro jeżeli dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa albo przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia, domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. Domniemania tego nie stosuje się, jeżeli dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji.

Jeżeli dziecko urodziło się przed upływem trzystu dni od ustania lub unieważnienia małżeństwa, lecz po zawarciu przez matkę drugiego małżeństwa, domniemywa się, że pochodzi ono od drugiego męża. Domniemanie to nie dotyczy przypadku, gdy dziecko urodziło się w następstwie procedury medycznie wspomaganej prokreacji, na którą wyraził zgodę pierwszy mąż matki (§ 2 ).

Domniemania powyższe mogą być obalone tylko na skutek powództwa o zaprzeczenie ojcostwa (§ 3).

Dopuszczalność wniesienia przez męża (byłego męża) matki dziecka, którego dotyczy domniemanie z art. 62, powództwa o zaprzeczenie ojcostwa została ograniczona 6-miesięcznym terminem. Rozwiązanie to zostało wprowadzone in favorem impuberis oraz in favorem familiae (zob. też wyr. SN z 3.4.2004 r., I CKN 564/98, Legalis).

Do zachowania terminu konieczne jest, najpóźniej do końca ostatniego dnia terminu, wniesienie do sądu pisma procesowego zawierającego pozew albo oddanie takiego pisma w polskim urzędzie pocztowym (art. 165 § 2 KPC).

Zaprzeczenie ojcostwa następuje przez wykazanie, że mąż matki nie jest ojcem dziecka (aktualnie najczęściej za pomocą dowodu z polimorfizmu DNA).

W sprawie o zaprzeczenie ojcostwa, jeżeli mąż matki odmawia, bez uzasadnionych powodów poddania się badaniu DNA i dowód ten w odniesieniu do stron procesu nie może być z tej przyczyny przeprowadzony, dopuszczalne jest obalenie domniemania ojcostwa męża matki wszystkimi innymi dowodami wykazującymi niepodobieństwo jego ojcostwa, w tym także dowodami wskazującymi, że ojcostwo innego mężczyzny jest dostatecznie pewne (porównaj wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2004 r., V CK 276/04). W szczególności w takiej sytuacji możliwe jest dopuszczenie dowodu z grupowego badania DNA matki, dziecka i domniemanego ojca dziecka, jeżeli wyrazi on na to zgodę. Wynik takiego badania, wskazujący z prawdopodobieństwem będącym praktycznie pewnością, że mężczyzna ten jest ojcem dziecka, pozwala uznać, iż wykazane zostało niepodobieństwo ojcostwa męża matki (art. 67 kro).

Ponadto powództwo o zaprzeczenie ojcostwa swego męża wytoczyć może Matka dziecka w ciągu sześciu miesięcy od urodzenia dziecka, jak również dziecko po dojściu do pełnoletności nie później jednak niż w ciągu trzech lat od osiągnięcia pełnoletności.

Mąż matki powinien wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko dziecku i matce, a jeżeli matka nie żyje - przeciwko dziecku.

Matka powinna wytoczyć powództwo o zaprzeczenie ojcostwa przeciwko mężowi i dziecku, a jeżeli mąż nie żyje - przeciwko dziecku.

Dziecko powinno wytoczyć powództwo przeciwko mężowi swojej matki i matce, a jeżeli matka nie żyje - przeciwko jej mężowi. Jeżeli mąż matki nie żyje, powództwo powinno być wytoczone przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sąd opiekuńczy.

Terminy określone powyżej nie wiążą prokuratora, który może wytoczyć powództwo o ustalenie lub zaprzeczenie ojcostwa w każdym czasie, z ograniczeniami wynikającymi z art. 86 kro.

Warto pamiętać, że zaprzeczenie ojcostwa nie jest dopuszczalne, jeżeli dziecko zostało poczęte w następstwie zabiegu medycznego, na który mąż matki wyraził zgodę (art. 68 kro).